Λ(έρως) ανίκατε μάχαν
Η παρεξηγημένη Λέρος είναι κυρίως γνωστή ως τόπος εξορίας των πολιτικών κρατουμένων του παρελθόντος, ως άγονη γραμμή με δύσκολη πρόσβαση για τους πολλούς τουρίστες και φυσικά, για τις χιλιάδες ψυχές ψυχικά διαταραγμένων ανθρώπων που ερχόντουσαν εδώ από όλη την Ελλάδα και ζούσαν σε άθλιες συνθήκες στο Ψυχιατρείο της Λέρου το οποίο λειτουργούσε μέχρι τη δεκαετία του 1990! Πολλές δε, είναι και οι περιπτώσεις οικογενειών που “έκλεισαν στο τρελάδικο της Λέρου” υγιείς συγγενείς τους για τους πάρουν την περιουσία.
Όλα αυτά όμως ανήκουν στο παρελθόν που, οφείλουμε μεν να το ξέρουμε, χρειάζεται όμως και να βλέπουμε πως είναι σήμερα ένας τόπος.
Η Λέρος, λοιπόν, είναι ένα πανέμορφο νησί, οικονομικό, με υπέροχα νερά, με μικρές αποστάσεις, όμορφες γωνιές, καθημερινή αεροπορική σύνδεση από την Αθήνα, ενώ συνδέεται εύκολα ακτοπλοϊκώς για ημερήσιες εκδρομές με Πάτμο, Κάλυμνο, Τέλενδο, Ψέριμο, Λειψούς κ.α. (Δείτε εδώ το κείμενό μου για την Κάλυμνο και την Τέλενδο)
Είναι λοιπόν, ένα υπέροχο μέρος εάν θέλετε να συνδυάσετε γραφικότητα, ηρεμία αλλά και πολλά νησάκια μαζί και οικονομικές τιμές.
Πάμε να δούμε λοιπόν τα βασικά αξιοθέατα του νησιού της Αρτέμιδος, όπως λέγεται η Λέρος, και τι πρέπει να κάνετε εκεί:
Αγία Μαρίνα
Πρόκειται για ένα από τα δύο λιμάνια του νησιού, με το παλμό του νησιού να χτυπάει κυρίως εδώ. Με πολλά μαγαζιά, καφετέριες, ταβέρνες, παλιά αρχοντικά και περατζάδα, ο μικρός αυτός παραλιακός οικισμός επεκτάθηκε με το χρόνο και ενώθηκε με τον Πλάτανο, την αρχαιότερη συνοικία και πρωτεύουσα του νησιού.
Ανηφορήστε μέχρι τον Πλάτανο για να δείτε τα ωραία αρχοντικά που είναι χτισμένα στο λόφο που υπάρχουν οι υπέροχοι μύλοι του νησιού, ενώ ακόμα πιο πάνω βρίσκεται και το Κάστρο της Λέρου.
Κάστρο της Λέρου
Το Κάστρο της Λέρου ή Κάστρο Παντελίου δεσπόζει από ψηλά εάν το κοιτάς από την Αγία Μαρίνα και είναι πραγματικά υπέροχο και από μακριά και από κοντά.
Στη δυτική πλευρά του φρουρίου οικοδομήθηκε ο ναός της Παναγιάς, θρησκευτικό και πνευματικό σύμβολο των κατοίκων της Λέρου. Σύμφωνα με την παράδοση, μια εικόνα της Παναγίας εμφανίστηκε από τη θάλασσα στο νησί και εγκαταστάθηκε από θαύμα στο μπαρουτχανέ (πυριτιδαποθήκη) του κάστρου ανάμεσα σε δύο αναμμένες λαμπάδες, παρά τις προσπάθειες του Τούρκου αγά για την απομάκρυνσή της.
Ο ναός της Παναγιάς, ο οποίος διαθέτει χρυσοποίκιλτο τέμπλο και αξιόλογες αγιογραφίες. Επόμενη στάση είναι το Εκκλησιαστικό Μουσείο το οποίο στεγάζεται ακριβώς δίπλα στο ναό σε νέο κτίριο. Θαυμάστε τα σπάνια χειρόγραφα, τα ιερά βιβλία, τις πολύτιμες εικόνες, τα ιερά άμφια και άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα.
Μπορείτε να πάτε στο κάστρο είτε με το αμάξι σας, είτε, εάν σας αρέσει η πεζοπορία, από τις γειτονιές του Πλατάνου προς την Αγία Παρασκευή και από εκεί θα ακολουθήσετε το μονοπάτι με τα 500 περίπου σκαλιά. Πέρα από την βόλτα σας στο Κάστρο, μην παραλείψετε να σταθείτε για λίγη ώρα και να απολαύσετε τη θέα από το Κάστρο, που πρακτικά βλέπεις όλο το νησί στο..πιάτο.
Παντέλι
Το αγαπημένο μου! Το μικρό αυτό γραφικό απάνεμο ψαροχώρι που θυμίζει πολύ Κυκλάδες βρίσκεται δίπλα από τον Πλάτανο. Κάντε την βόλτα σας το βράδυ ανάμεσα στα παλιά παραδοσιακά σπίτια του, χαζέψτε τις βάρκες και τα καΐκια των ψαράδων και το πρωί κάντε το μπάνιο σας στα κρυστάλλινα βαθιά νερά του με φόντο τους μύλους της Λέρου.
Το Παντέλι έχει πολλά μαγαζιά και ταβέρνες με τραπεζάκια πάνω στο κύμα και αρκετές ξαπλώστρες για να χαλαρώσετε. Πηγαίντε μόνο πρωί για να προλάβετε ξαπλώστρα!
Λακκί
Το Λακκί είναι το λιμάνι της Λέρου, που μπορεί να σας φανεί κάπως περίεργο αρχιτεκτονικά, χωρίς ιδιαίτερη ζωή- η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι τουρίστες πηγαίνουν στο Λακκί κατά την επιβίβασή τους στο πλοίο μόνο- , η αλήθεια είναι όμως ότι έχει ενδιαφέρον από άποψη ιστορική και αρχιτεκτονική.
Καταρχάς, πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια τα Ευρώπης. Έχει τις ρίζες του στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ακόμη η Λέρος, μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα βρίσκονταν υπό ιταλική κυριαρχία. Το γεγονός ότι η πόλη βρίσκονταν σε εξαιρετική στρατηγική θέση έκανε τον Μπενίτο Μουσολίνι να αποφασίσει ότι αυτό ήταν το καλύτερο σημείο για να στεγάσει το αρχηγείο του Βασιλικού Ιταλικού Ναυτικού, ως μέρος του σχεδίου του να κυριαρχήσει στην ανατολική Μεσόγειο. Έτσι, το 1923 ο Μουσολίνι θα στείλει δύο αρχιτέκτονες, τον Rodolfo Petracco και τον Armando Bernabiti στη Λέρο με σκοπό να κατασκευάσουν μια πρότυπη πόλη στο λιμάνι που να μπορεί να στεγάσει χιλιάδες Ιταλούς, συμπεριλαμβανομένων και στελεχών του στρατού, αλλά και τις οικογένειές τους. Την περίοδο εκείνη, ολόκληρη η παραλία ήταν μια ακατοίκητη, βαλτώδης έκταση. Λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν ακόμη και για την ύπαρξη αυτής της πόλης, ενώ ακόμη και οι ίδιοι οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν την πόλη τους με ένα βαθμό σκεπτικισμού. Το αποτέλεσμα αυτού του εγχειρήματος, το οποίο οι Ιταλοί ονόμασαν Portolago, θεωρείται σήμερα το μοναδικό αυθεντικό δείγμα Ρασιοναλιστικής Αρχιτεκτονικής εκτός Ιταλίας.
Ετσι, κάνοντας βόλτα στο λιμάνι, θα δείτε σε πολλά σημεία κατάλοιπα αυτής της αρχιτεκτονικής στα κτίρια, που μπορεί να φαίνονται κάπως περίεργα, ωστόσο έχουν πολύ ενδιαφέρον.
Πολεμικό Μουσείο
Το πολεμικό Μουσείο του Τούνελ Μερικιάς αποτελεί έναν μοναδικό εκθεσιακό χώρο για την Ελλάδα και βρίσκεται πολύ κοντά στο Λακκί, μέσα πρακτικά σε ένα στρατιωτικό τούνελ. Στον υποβλητικό του χώρο φιλοξενούνται πλήθος εκθεμάτων. Η Λέρος εξαιτίας της γεωστρατηγικής της θέσης και του εξαιρετικού φυσικού λιμανιού του Λακκιου, αποτέλεσε την ιταλική ναυτική βάση της Ανατολικής Μεσογείου, από τη δεκαετία του 1930. Με τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί επιχείρησαν να καταλάβουν τα Δωδεκάνησα που βρίσκονταν στον έλεγχο των πρώην συμμάχων τους. Τα ιταλικά στρατεύματα προσπάθησαν να αμυνθούν με τη βοήθεια κάποιων βρετανικών στρατευμάτων που ήρθαν σε βοήθεια. Η σφοδρότερη σύγκρουση έγινε στο νησί της Λέρου που και οι δύο αντίπαλοι συγκέντρωσαν μεγάλη δύναμη πυρός.
Στο μουσείο θα έχετε τη δυνατότητα να δείτε εκθέματα από στολές μέχρι… βόμβες αλλά και μικρές ταινίες που επικεντρώνονται στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο.
Άλιντα
Μεγάλη παραλία, με οργανωμένο και μη σημείο, κρυστάλλινα νερά και πολλά αλμυρίκια με ωραία σκιά για το μπάνιο σας.
Ξηρόκαμπος
Ενας ήσυχος παράδεισος επί γης! Απάνεμος κόλπος, με κρυστάλλινα νερά, πετραδάκι και άμμο, ιδανικός για ξεκούραση, ησυχία και απολαυστικό μπάνιο. Στην παραλία υπάρχουν και ξαπλώστρες αν θέλετε να είστε πιο οργανωμένα, όπως επίσης και ταβέρνα και καφέ για να πάρετε κάτι να φάτε ή να πιείτε.
Άγιος Ισίδωρος
Το πιο instagrammable μέρος του νησιού και σίγουρα το κατάλληλο μέρος για γάμο στο νησί! Ο Άγιος Ισίδωρος, θα σας θυμίσει λίγο Σκόπελο και Mamma Mia αλλά χωρίς τα πολλά σκαλιά. Βρίσκεται στην περιοχή της Κόκκαλης και είναι κτισμένος σε ένα νησάκι μέσα στη θάλασσα το οποίο ενώνεται με ένα μικρό διάδρομο, δίπλα στο παλιό βουλιαγμένο λιμανάκι. Το μικρό ασβεστωμένο εκκλησάκι απέχει σχεδόν 50 μέτρα από την ακτή. Στον βυθό πέριξ του νησιού υπάρχουν χαλάσματα τα οποία πιθανολογείται ότι προέρχονται από αρχαία κτίσματα.
Που να μείνετε
Εμείς φιλοξενηθήκαμε στο Crithoni’s Paradise Hotel που βρίσκεται σε μια ιδανική τοποθεσία, το Κριθώνι, που είναι δίπλα από την Αγία Μαρίνα και κοντά σε όλα τα αξιοθέατα που σας ανέφερα παραπάνω. Το ξενοδοχείο διαθέτει πολλά δωμάτια, πισίνα, είναι οικονομικό, παρέχει πρωινό-ημιδιατροφή και είναι ό,τι πρέπει για οικογενειακές διακοπές και όχι μόνο.
Που και τι να φάτε
Η Λέρος, όπως και η Κάλυμνος, φημίζεται για τα φρέσκα ψάρια, τα τυριά, το μέλι της και τα παραδοσιακά πουγκιά της που είναι τηγανητά πιτάκια με αμύγδαλο. Για πουγκιά, επισκεφτείτε το ‘’Παραδοσιακόν’’ στην Αγία Μαρίνα και για φρέσκο ψάρι το ‘’El Greco’’ στο Παντέλι. Για ποτό, στην Αγία Μαρίνα, κοντά στον Φάρο, υπάρχουν πολύ ωραία μπαράκια όπως ο Αλευρόμυλος, που παίζουν καλή μουσική.
Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να κάνω και σε έναν υπέροχο χώρο, με εξαιρετικό φαγητό. Το εστιατόριο Μύλος, ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της Ελλάδας, βρίσκεται στην Αγία Μαρίνα, μπροστά στη θάλασσα και στον ανεμόμυλο της Λέρου και προσφέρει γευστικά πιάτα με επίκεντρο τα θαλασσινά και το ψάρι. Κλείστε το τραπέζι σας εγκαίρως γιατί είναι γεμάτο!
Το ταξίδι μου διοργανώθηκε από το τουριστικό γραφείo Silver Holidays (2311 298 159) και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Σε αυτό το ταξίδι, επισκεφτήκαμε επίσης την Κάλυμνο, την Τέλενδο και την Πάτμο.
Δείτε εδώ το κείμενό μου για την Πάτμο.